Het Comomeer, mijn favoriete bestemming buiten Milaan
Ik woon met ontzettend veel plezier in Milaan, maar moet er wel bij zeggen dat de nabijheid van het Comomeer daar een belangrijke rol in speelt. Zoals de titel van mijn reisgids al doet vermoeden is het Comomeer ‘verrassend veelzijdig’. Je kunt er genieten van de sfeervolle straten van Como, flinke (meerdaagse) hikes maken, relaxen op een van de strandjes, op zoek gaan naar de beste restaurants of met je geliefde een zonsondergang meepakken. En dan is de opsomming nog niet compleet.
Afgelopen jaar mocht ik mij in het Comomeer verdiepen en daar kwamen een aantal mooie producten uit voort: een stadswandeling door Como in samenwerking met Ciao tutti en een Secret City Trail door hetzelfde Como én sinds de zomer van 2023 ook een Secret City Trail door Bellagio. En een complete reisgids over het Comomeer met prachtige foto’s gemaakt door Roy die je zelfs op een regenachtige herfstdag in zomerse sferen brengen.
In dit artikel neem ik je mee naar Como, mijn favoriete plek aan het Comomeer en geef ik je tips over wat te doen aan dit prachtige noord-Italiaanse meer.
Ben je nu al overtuigd? Dan kan je de reisgids ‘Comomeer – verrassend veelzijdig’ via deze link aanschaffen.
alle foto’s in dit artikel zijn © Roy Bisschops van zeropxl
Het ontstaan van het Comomeer en de geschiedenis van de regio
Het Comomeer ontstond miljoenen jaren geleden, toen de gletsjers zich uit de Povlakte begonnen terug te trekken richting de Alpen. Door de verschillende fases waarin dit gebeurde en de enorme massa’s ijs, water en gesteente die dit met zich meebracht, werd het gebied langzaam uitgesleten. De eerste nederzettingen stammen uit de prehistorie en de stad Como, toen nog Comum Oppidum genoemd, werd al ruim voor de start van de huidige jaartelling gesticht. Het waren echter de Romeinen onder leiding van Julius Caesar die het gebied definitief gingen bewonen. Je ontdekt hier meer over als je de City Walk of de Secret City Trail door Como doet.
"Al in de 17e en 18e eeuw was het Comomeer een geliefde bestemming. Als je wel eens aan het Lago di Como bent geweest of mijn reisgids doorbladert, kun je je voorstellen waarom"
In de 17e, 18e en 19e eeuw eeuw maakten veel Europese intellectuelen de zogenaamde ‘Grand Tour’. Een reis waarin ze kennis maakten met de politiek, cultuur, kunst en geschiedenis van andere Europese landen. Ze bezochten, net als Leonardo da Vinci enkele eeuwen eerder, de indrukwekkende waterval Fiumelatte. Maar vooral een boottocht over het Comomeer met uitzicht op het indrukwekkende berglandschap maakte onderdeel uit van deze ‘expeditie’. Als je al eens aan het Lago di Como bent geweest of mijn reisgids doorbladert kan zich waarschijnlijk wel voorstellen waarom deze etappe zelfs in die tijd al zo geliefd was!
Hoewel het Comomeer een populaire vakantiebestemming is, blijft massatoerisme uit. Dat komt door het simpele feit dat er door de steile bergwanden geen of nauwelijks ruimte is voor grote hotels of vakantieparken. En dat is voor mij een van de redenen waarom ik er zo graag naar toe ga!
Welke kant van het Comomeer is het mooist?
Wie de kaart van het Comomeer wel eens heeft bestudeerd, zal zijn opgevallen dat het meer de vorm heeft van een omgekeerde ypsilon. De reisgids die ik schreef is dan ook opgedeeld in vier delen: naast een introductie is er een hoofdstuk over de oostzijde (het deel tussen Lecco en Colico), de zogenaamde Triangolo Lariano (de driehoek tussen Como, Bellagio en Lecco) en de westzijde, tussen Como en de Pian di Spagna, aan de noordoostzijde.
Ik ben zelf het meest bekend met de oostzijde van het meer en het Triangolo Lariano. Dat heeft een heel praktische reden: wij reizen alleen met het openbaar vervoer en de treinverbindingen tussen Milaan en de oostzijde van het meer én het Triangolo Lariano zijn optimaal.
Maar welke kant van het Comomeer is nu het mooist? Eerlijk gezegd vind ik dat een heel lastige vraag. Dus ik ga voor het politiek correcte antwoord 🙂
Vakantie aan het Comomeer, voor ieder wat wils
Het gebied rondom Como en niet ver van de grens van Zwitserland is wat rijker. En dan bedoel ik niet alleen dat er enorme villa’s met prachtige tuinen zijn, maar ook weides met olijfolie die je in mediterrane sferen brengen. Het Triangolo Lariano is minder bekend, bevat landbouw (er werden rondom het meer ooit veel schapen gehouden) maar biedt alle mogelijkheden die ook de rest van het meer biedt: wandelen of fietsen, fijne strandjes, een bezoek aan het gezellige Como en lekker eten.
Ga je bij Lecco naar het noorden, dan vind je steile bergwanden (geschikt voor wandelingen tot zelfs bergbeklimmen), kleine strandjes vanwaar je het meer kunt induiken, maar ook havens voor watersporters. Helemaal aan het noorden van het meer wordt het weer wat vlakker en ruimer. De conclusie? Eigenlijk kan je niet misgrijpen, het hele Comomeer is prachtig, maar zoek je vakantiebestemming uit op basis van hoe je je vakantie wilt doorbrengen en wat je wilt gaan doen.
"Mijn favoriete plek aan het Comomeer is bij Nesso. Maar niet op de plek die je zou verwachten!"
Wat ik de mooiste plek aan het Comomeer vindt? Dat is dan toch wel Nesso. En niet het bekende bruggetje die al duizenden keren voorbij is gekomen op instagram en waarvan Beau van Erven Dorens vanaf sprong. Nee, net iets hoger, op een wandelpad onderweg naar het dorpje, vanwaar je de waterval vanuit de berg ziet spuiten. De foto die ik daar maakte vind je trouwens terug in de reisgids Comomeer – verrassend veelzijdig, die afgelopen jaar bij Edicola uitgevers verscheen en die je via deze link kunt aanschaffen.
De belangrijkste stadjes aan het Comomeer
Het Comomeer heeft een lange en belangrijke geschiedenis in de ontwikkeling van Italië. Al eeuwenlang zijn de routes langs het meer belangrijke verbindingswegen tussen noord-Europa en Italië. Voor het uitbreiden en uitoefenen van macht, maar ook voor handel en de verspreiding van het christendom.
De belangrijkste dorpen liggen op plekken waar valleien bij het meer uitkomen of op economische centra. Zoals Lecco, dat lang een belangrijke rol speelde bij het winnen en verwerken van mineralen en ijzers. Of Como, voor de productie van zijde vanaf de 16e eeuw en als tolpost voor het verhandelen van producten van het ene naar het andere land. Maar ook plaatsen als Varenna, Bellagio en Menaggio (in het midden van het meer), Argegno (de verbinding met het Lago di Lugano en dus Zwitserland en alles wat ten noorden daarvan ligt) en Colico (waar de Valtellina en de route over Splügenpas op uitkomt) zijn grotere en belangrijkere plaatsen. Meer recenter en vooral vanwege de interesse van Como als vakantiebestemming, zijn ook plaatsen als Lenno en Tremezzo – waar respectievelijk de Villa Balbianello en Villa Carlotta liggen – belangrijker geworden voor het Comomeer.
Dat wil trouwens niet zeggen dat dit de enige plaatsen zijn die een bezoek waard zijn. Integendeel. Ga gewoon op pad, het liefste te voet, en geniet ook van de prachtige slapende bergdorpjes, waar het in de smalle stegen zelfs op de heetste dagen nog heerlijk koel is!
Een bezoek aan Como: zeker de moeite waard
Ik merkte het afgelopen jaar dat er steeds meer mensen zijn die een weekend Milaan combineren met een bezoek aan de stad Como. Mensen die de ene dag een stadswandeling door Milaan met mij deden, namen de dag erna de trein naar Como. En dat kan prima, want na een treinrit van 40 minuten sta je zo in het centrum van Como. En ook de mensen die een vakantie aan het Comomeer inplannen, brengen graag een bezoek aan Como.
"Een (lang) weekend Milaan kan je goed combineren met een bezoek aan Como of het Comomeer"
Bezienswaardigheden in Como
De eeuwenoude geschiedenis, het autovrije centrum, de sfeervolle straten en pleinen en de nabijheid van zowel het meer als de bergen maken dat een bezoek aan Como de moeite waard is. Je kunt er makkelijk een halve maar gerust ook hele dag rondbrengen.
Een bezoek aan Como begint natuurlijk op het Piazza del Duomo, waar de indrukwekkende kathedraal aan staat. Hij is een stuk kleiner dan zijn tijdgenoot in Milaan, maar zeker niet minder mooi. Ga gerust ook naar binnen (een kleine gift wordt gewaardeerd) en bewonder de indrukwekkende koepel ontworpen door Filippo Juvarra. De koepel kan je trouwens nog eens zien in de gezellige Via Vittorio Emanuele II, maar deze keer als kunstwerk op een muur van een palazzo in Como.
Een ander belangrijk element in Como is de rol die de stad speelde in de tijd dat de Romeinse keizer Julius Caesar het voor het zeggen had. Ga dus op zoek naar de restanten van het enorme badhuis, die werden gevonden bij de uitbreiding van een parkeergarage aan de oostzijde van het centrum. Maar bekijk ook de indrukwekkende stadstorens die de stad moest beschermen tegen aanvallen vanuit de Povlakte.
Wist je trouwens dat Alessandro Volta, de uitvinder van de batterij en de naamgever van de eenheid voor elektrische potentiaal, in Como is geboren? Ruim tweehonderd jaar na dato zijn de inwoners nog steeds erg trots op deze man en wordt hij op verschillende plekken herdacht. Zo kom je hem tegen aan het water, op het gezellige Piazza Alessandro Volta en in Brunate, het stadje net boven Como wat je te voet of met de funicolare kunt bereiken. Je leest er alles over in het artikel ‘Brunate – Het balkon van het Comomeer‘ dat Saskia van Ciao tutti schreef.
Meer tips voor een bezoek aan Como
Wil je zeker weten dat je niets mist tijdens je bezoek aan Como. Koop dan de City Walk Como – Charmante stad aan het meer, die ik samen met Saskia van Ciao tutti ontwikkelde. Of maak er een interactieve tour van en koop de Secret City Trail ‘Ontdek de schoonheid van de stad aan het Comomeer’ of ‘Bellagio: de alternatieve route‘. Deze zijn zeker leuk om te doen als je reist als vrienden, met kinderen van boven de 10 of als groep.
Van Milaan naar Como of vanaf het Comomeer naar Milaan
In de introductie gaf ik al aan dat je in circa 40 minuten van Milaan naar Como (station Como San Giovanni) of Lecco reist. Deze treinen vertrekken elk uur vanaf Milano Centrale. Voor een enkele ticket ben je circa 5€ per persoon kwijt: kinderen tot en met 3 jaar reizen gratis, 4 tot 14-jarigen reizen tegen half-tarief. Kaartjes koop je het beste via de app van trenord of trenitalia of bij de kaartautomaat op het station. Let wel op dat je je ticket dan voor vertrek valideert.
Mocht het beter uitkomen om te vertrekken vanaf Milano Cadorna (naar Como Nord Lago) op Porta Garibaldi (naar Lecco), dan kan dat ook. Prijzen zijn hetzelfde, de reistijd loopt op naar ongeveer een uur.
Deze zelfde treinen kan je ook nemen als je vanaf het Comomeer een dag naar Milaan wilt gaan. Aan de oostzijde van het Comomeer gaat er zelfs elk uur een sneltrein vanuit Colico naar Milaan. Let op dat deze niet overal stopt, dus kijk een dag van te voren even vanaf welk station je kunt vertrekken.
Vanaf het Comomeer met de auto naar Milaan
Reis je met de auto vanaf het Comomeer naar Milaan, dan parkeer je het beste je auto buiten het centrum van Milaan. Op deze manier vermijd je de milieuzone, area C. Let ook op dat er in Milaan nog een tweede milieuzone is, de Area B, die zo goed als de hele stad beslaat. Dit betekent dat auto’s met euro 2 benzine en euro 4 en 5 diesel de stad van maandag tot en met vrijdag tussen 7.30u en 19.30u niet mogen betreden.
Parkeren in Milaan kan goedkoop op de ATM-metro parkeerplaatsen bij onder andere Molino Dorino, San Siro, CityLife en Cascina Gobba. Je betaald dan een paar euro per dag en kunt vervolgens makkelijk met de metro verder naar het centrum rijden. In alle gevallen geldt, zorg dat er geen (waardevolle) spullen in de auto achterblijven. Hier lees meer over het reizen met openbaar vervoer door Milaan.
